---

    

---

 

สิ่งที่น่าสนใจในโครงการ

 

        การศึกษาวิจัยเกี่ยวกับวัดอุโมงค์(เชิงดอยสุเทพ) ได้ค้นพบสิ่งที่น่าสนใจและน่าตื่นเต้นหลายด้าน ทั้งในแง่ความรู้ทางวิชาการที่ได้มาจากการบูรณาองค์ความรู้จากหลากหลายสาขาวิชา การผลิตภาพเคลื่อนไหวสามมิติของอุโมงค์ในอดีต การนำความรู้ที่ได้มาจัดกิจกรรมวิชาการสำหรับนักเรียนและนักศึกษา จึงไม่แปลกใจที่ผลงานได้รับความสนใจเป็นอย่างสูงจากนักวิชาการ นักเรียน นักศึกษา นักท่องเที่ยว และประชาชนทั่วไป ทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ
 

        วัดอุโมงค์มีความโดดเด่นหลายอย่าง คือ 1) การก่อสร้างอุโมงค์เพื่อเป็นพุทธสถานในลักษณะเช่นนี้ เราพบหลักฐานที่ชัดเจนเพียงแห่งเดียวในประเทศไทย 2) จิตรกรรมฝาผนังที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศจะมีอายุราว 500-600 ปี ซึ่งมีผลงานที่เก่าแก่มากขนาดนี้ทั่วทั้งประเทศมีไม่เกิน 10 แห่ง และในภาคเหนือก็มีที่วัดอุโมงค์เพียงแห่งเดียวเท่านั้น และ 3) จิตรกรรมฝาผนังที่พบในวัดในประเทศแทบทั้งหมดจะเป็นภาพเล่าเรื่องราวในพุทธศาสนา แต่จิตรกรรมฝาผนังวัดอุโมงค์มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวคืออยู่ในรูปแบบ Wall Paper ที่มีลวดลายซ้ำไปมา

 

        การศึกษาวิจัยเกี่ยวกับวัดอุโมงค์ได้เริ่มต้นมาจากการศึกษาทางศิลปะผ่านโครงการย้อนรอยอดีตจิตรกรรมวัดอุโมงค์ โดย อาจารย์สุรชัย จงจิตงาม อาจารย์ประจำภาควิชาศิลปะไทย คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และทีมงาน ต่อมาอาจารย์อติชาต เกตตะพันธุ์ จากภาควิชาคณิตศาสตร์ และอาจารย์ ดร.ศิริวรรณ เกตตะพันธุ์ จากภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้ร่วมกับอาจารย์สุรชัยก่อตั้งหน่วยวิจัยคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์โบราณคดี สังกัดคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ขึ้นในปี พ.ศ. 2550 โดยงานวิจัยชิ้นแรกของหน่วยวิจัยฯ ก็คือการศึกษาทางโบราณคดีที่วัดอุโมงค์โดยใช้องค์ความรู้ทางคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์เข้ามาช่วยศึกษา

 

        ในช่วงของการค้นคว้าวิจัยมีความท้าทายเพราะมีคำถามที่เราไม่สามารถหาคำตอบด้วยความรู้ทางศิลปะและประวัติศาสตร์เพียงลำพัง แต่หลังจากใช้องค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และเทคโนโลยี มาช่วยในการศึกษา ก็ทำให้เราเห็นถึงความมหัศจรรย์ในการก่อสร้างอุโมงค์และการวาดภาพจิตรกรรม เป็นที่น่าสนใจมากว่า ทีมงานได้รับความช่วยเหลือทางวิชาการจากหลากหลายสาขา อาทิ คณิตศาสตร์ เคมี วัสดุศาสตร์ ชีววิทยา ธรณีวิทยา คอมพิวเตอร์ วิศวกรรมศาสตร์ สถาปัตยกรรม ประวัติศาสตร์ ศิลปะ และโบราณคดี ดังเช่น เรื่องสีที่ใช้ในจิตรกรรมและเทคนิคการวาดภาพผ่านกระบวนการทางเคมีและวัสดุศาสตร์ การศึกษาการวางผังและทิศอุโมงค์ผ่านความรู้ทางคณิตศาสตร์ วิศวกรรมศาสตร์ และสถาปัตยกรรมศาสตร์ การศึกษาภาพนกที่ปรากฏในจิตรกรรมฝาผนังผ่านนักปักษีวิทยา และการนำเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์มาช่วยออกแบบลวดลายจิตรกรรมฝาผนังที่ลบเลือนไปบ้างในอุโมงค์อันหนึ่ง ให้ปรากฏเป็นภาพจิตรกรรมกรรมที่สมบูรณ์ดังเช่นในอดีต นอกจากจะเห็นสีสันทีสวยสดงดงามของภาพจิตรกรรมแล้ว เรายังสร้างสารคดีที่มีภาพเคลื่อนไหวสามมิติราวกับเราได้ไปเดินในอุโมงค์เมื่อ 500 ปีก่อนด้วยตนเอง

 

        ทั้งนี้ผลงานการศึกษายังถูกนำมาประยุกต์ใช้เป็นกิจกรรมคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์สำหรับนักเรียนและนักศึกษาจำนวนมาก และปรากฏว่าสามารถทำให้เด็กประทับใจว่า เรื่องราวโบราณคดีไม่ได้เป็นเรื่องที่น่าเบื่อแต่น่าตื่นเต้นที่จะค้นหา และยังเข้าใจอีกว่าคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์สามารถนำประยุกต์ใช้กับชีวิตจริงโดยเฉพาะอย่างยิ่งการศึกษาทางโบราณคดี ซึ่งเป็นการเปิดมุมมองใหม่ให้กับเยาวชน และทำให้นักเรียนรักการเรียนรู้มากยิ่งขึ้นด้วย

 

        ผลงานที่กล่าวมาได้รับทุนสนับสนุนการวิจัยและเผยแพร่ผลงานจากหลายหน่วยงาน อาทิ คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, สถาบันวิจัยสังคม และสมาคมนักเรียนทุนโครงการพัฒนาและส่งเสริมผู้มีความสามารถพิเศษทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

 

        จากความสำเร็จของโครงการนี้ ก็ทำให้มีผู้สนใจนำข้อมูลไปเผยแพร่ผ่านสื่อมวลชนอย่างกว้างขวาง ทั้งสื่อท้องถิ่นและสื่อระดับประเทศ อาทิ หนังสือพิมพ์เดลินิวส์, หนังสือพิมพ์ข่าวสด, หนังสือพิมพ์บ้านเมือง, สถานีวิทยุเสียงสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (FM100) และรายการจดหมายเหตุกรุงศรี สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบกช่อง 7 เป็นต้น หากท่านสนใจข้อมูลเกี่ยวกับวัดอุโมงค์ ไม่ว่าจะในแง่ของการทำวิจัย การจัดกิจกรรมสำหรับนักเรียนนักศึกษา หรือการดูงาน ท่านสามารถติดต่อทีมงานได้เสมอตามข้อมูลติดต่อในเว็บไซต์นี้

 

---

ผลงานสื่อทางวิชาการ
 

	สารคดีสั้นเรื่อง The Precious Lanna Mural Paintings of Umong Temple ความยาว 5 นาที เริ่มเผยแพร่ พ.ศ. 2553 เป็นการนำสารคดีสั้นเรื่อง "จิตรกรรมวัดอุโมงค์อันล้ำค่าแห่งล้านนา" มาเติมข้อความภาษาอังกฤษในวีดีโอ (English Subtitle) เพื่อให้นำไปเผยแพร่แก่ชาวต่างประเทศได้ [ชมสารคดี / ดาวโหลดไฟล์ 53 MB]
	สารคดีสั้นเรื่อง "จิตรกรรมวัดอุโมงค์อันล้ำค่าแห่งล้านนา" ความยาว 5 นาที เริ่มเผยแพร่ 18 พ.ย. 2551 ได้อธิบายการแกะรอยภาพจิตรกรรมฝาผนังที่เก่าแก่ที่สุดในภาคเหนือ อายุกว่า 500 ปี โดยกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จนทำให้ได้ภาพเขียนที่ลางเลือนปรากฏให้เราเห็นอีกครั้งในรูปแบบของภาพแอนนิเมชั่น 3 มิติซึ่งมีความสวยงามมาก [ชมสารคดี / ดาวโหลดไฟล์ 57 MB]
	แผ่นพับ "จิตรกรรมวัดอุโมงค์อันล้ำค่าแห่งล้านนา" ขนาด A4 จำนวน 2 หน้า (พับ 3 ส่วน) [ดาวโหลดไฟล์ 1.67 MB]

 

---

 

ตัวอย่างภาพกิจกรรม

       

	วิทยากรในกิจกรรมปฏิบัติการคณิตศาสตร์ ในโครงการค่ายฝึกวิจัยทางวิทยาศาสตร์ ภาคฤดูร้อน สำหรับเยาวชนภาคเหนือ ครั้งที่ 31 วันที่ 16 มีนาคม 2555 ณ วัดอุโมงค์(เชิงดอยสุเทพ) จังหวัดเชียงใหม่ จัดโดย ชมรมวิชาการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
	วิทยากรสำหรับการศึกษาดูงาน "คณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์กับการศึกษาทางโบราณคดี ณ วัดอุโมงค์" ภายใต้โครงการศึกษาดูงานการประยุกต์ใช้คณิตศาสตร์สำหรับงานวิจัยในศาสตร์แขนงอื่นๆ สำหรับนักศึกษาสาขาวิชาคณิตศาสตร์และสถิติ คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรค์ ประมาณ 50 คน วันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2555 ณ วัดอุโมงค์(ชิงดอยสุเทพ) จ.เชียงใหม่
	วิทยากรในการอบรมครูเชิงปฏิบัติการเรื่อง "การสร้างกิจกรรมการเรียนการสอนคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์แบบบูรณาการที่ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนรู้" ในการประชุมวิชาการของครู ในโครงการพัฒนาศักยภาพครูเพื่อเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลงการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์กลุ่มภาคเหนือตอนบน จำนวน 32 คน จัดโดย โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย ร่วมกับ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี(สสวท.) วันที่ 9 มีนาคม 2555 ณ โรงเรียนโลตัสปางสวนแก้ว จังหวัดเชียงใหม่
	ประธานค่ายและวิทยากร "ค่ายบูรณาการคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์ล้านนา" สำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 1-3 โรงเรียนสันกำแพง จำนวน 30 คน วันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2555 ณ โรงเรียนสันกำแพง อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่
	วิทยากรการประชุมเชิงปฏิบัติการเรื่อง "สร้างทัศนคติที่ดีกับวิชาคณิตศาสตร์ที่ซ่อนอยู่ในชีวิตประจำวัน" ในงาน EDUCA 2011 (งานมหกรรมทางการศึกษาเพื่อพัฒนาวิชาชีพครู ครั้งที่ 4) โดย สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา และ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน วันที่ 14 ตุลาคม 2554 ณ ศูนย์นิทรรศการและการประชุมนานาชาติ ไบเทค กรุงเทพฯ
	การจัดนิทรรศการเผยแพร่ผลงานของหน่วยวิจัยคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์โบราณคดี ใน "งานสัปดาห์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ ส่วนภูมิภาค ประจำปี 2554" วันที่ 18-20 สิงหาคม 2554 ณ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
	วิทยากร "โครงการเรียนรู้ด้านคณิตศาสตร์แบบบูรณาการกับภูมิปัญญาท้องถิ่น" สำหรับนักศึกษาสาขาวิชาคณิตศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ วันที่ 20 กรกฎาคม 2554 ณ วัดอุโมงค์(เชิงดอยสุเทพ) จังหวัดเชียงใหม่
	วิทยาการ "กิจกรรมย้อนรอยโบราณสถานผ่านคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์ ในค่ายวิทยาศาสตร์ JSTP ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น รุ่นที่ 13 ครั้งที่ 3" ในโครงการพัฒนาอัจฉริยภาพทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสำหรับเด็กและเยาวชน(JSTP) ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ของสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) วันที่ 2 เมษายน 2554 ณ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และวัดอุโมงค์(เชิงดอยสุเทพ) จ.เชียงใหม่
	วิทยากรสำหรับการศึกษาดูงาน "โครงการวิจัยจิตรกรรมฝาผนังและโครงสร้างเจดีย์วัดอุโมงค์ จังหวัดเชียงใหม่ โดยวิธีทางเคมีและคณิตศาสตร์เบื้องต้น" ภายใต้โครงการศึกษาดูงานการประยุกต์ใช้คณิตศาสตร์สำหรับงานวิจัยในศาสตร์แขนงอื่นๆ สำหรับนักศึกษาสาขาวิชาคณิตศาสตร์ศึกษา คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม วันที่ 14 มกราคม 2554 ณ วัดอุโมงค์(ชิงดอยสุเทพ) จ.เชียงใหม่
	วิทยากร "ค่ายวิทยาศาสตร์ครั้งที่ 1 โครงการพัฒนาอัจฉริยภาพทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับเด็กและระดับมัธยมศึกษาตอนปลายและปริญญาตรี รุ่นที่ 13" โดย สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) วันที่ 29-30 เมษายน 2553 ณ บ้านวิทยาศาสตร์สิริธร อุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย จ.ปทุมธานี
	ผู้นำเสนอ การจัดนิทรรศการเผยแพร่ผลงานของหน่วยวิจัยคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์โบราณคดีในวันวิชาการ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ครั้งที่ 5 ประจำปี 2552 วันที่ 26-27 พฤศจิกายน 2552 ณ หอประชุมมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ โดย ศาสตราจารย์ ดร. สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี ทรงเสด็จพระราชดำเนินชมนิทรรศการของหน่วยวิจัยคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์โบราณคดี ร่วมกับอธิการบดี และผู้บริหารของมหาวิทยาลัย
	การจัดนิทรรศการเผยแพร่ผลงานของหน่วยวิจัยคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์โบราณคดี ใน "งานสัปดาห์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ ส่วนภูมิภาค ประจำปี 2552" วันที่ 18-20 สิงหาคม 2552 ณ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
	วิทยากรภาคทฤษฏี และภาคปฏิบัติการ โครงการเรียนรู้แบบบูรณาการ เรื่อง "ย้อนรอยโบราณสถานกับภูมิปัญญาท้องถิ่น" สำหรับนักศึกษาสาขาคณิตศาสตร์และสถิติชั้นปีที่ 3  15 ก.ค. 2552 ณ ภาควิชาคณิตศาสตร์และสถิติ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ และวัดอุโมงค์(เชิงดอยสุเทพ) จังหวัดเชียงใหม่
	วิทยากรเรื่อง "วิทยาศาสตร์กับการศึกษาทางโบราณคดี ณ วัดอุโมงค์" ในค่ายวิทยาศาสตร์ภาคฤดูร้อน สำหรับนักเรียนทุน พสวท. ระดับมัธยมศึกษา ปีการศึกษา 2551 โดย สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี  31 มี.ค. 2552 ณ ศูนย์วิจัยสาธิตและฝึกอบรมการเกษตรแม่เหียะ และวัดอุโมงค์ เชิงดอยสุเทพ จังหวัดเชียงใหม่
	วิทยากรนำชมวัดอุโมงค์ เชิงดอยสุเทพ แก่กลุ่มนักวิชาการ Textile Friends รวม 8 คน จากประเทศสหรัฐอเมริกา และแคนาดา 16 กุมภาพันธ์ 2552
	วิทยากรนำชมวัดอุโมงค์ เชิงดอยสุเทพ แก่พระสงฆ์ แม่ชี และฆราวาส จาก Birken Forest Buddhist Monastery ประเทศแคนาดา จำนวน 19 คน วันที่ 11 กุมภาพันธ์ 2552
	วิทยากรภาคทฤษฏี และภาคปฏิบัติการ โครงการเรียนรู้แบบบูรณาการ เรื่อง "ย้อนรอยโบราณสถานกับภูมิปัญญาท้องถิ่น" สำหรับนักศึกษาสาขาคณิตศาสตร์และสถิติชั้นปีที่ 3  16 ก.ค. 2551 ณ ภาควิชาคณิตศาสตร์และสถิติ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ และวัดเจ็ดยอด จังหวัดเชียงใหม่

 

---