กิจกรรมวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์กับอารยธรรม

 

ในค่ายวิทยาศาสตร์ภาคฤดูร้อน โครงการ พสวท. ระดับอุดมศึกษา ครั้งที่ 26

 

โดย หน่วยวิจัยคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์โบราณคดี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

 

วันที่ 15 และ 16 พฤษภาคม 2555  ณ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และวัดอุโมงค์(เชิงดอยสุเทพ) จังหวัดเชียงใหม่

 

แนะนำกิจกรรม | ภาพกิจกรรม | ข้อความประทับใจจากผู้ร่วมกิจกรรม

---

 

แนะนำกิจกรรม

   

        ค่ายวิทยาศาสตร์ภาคฤดูร้อน โครงการ พสวท. ได้จัดอย่างต่อเนื่องเป็นประจำทุกปี ในปีนี้ได้มีการจัดค่ายในวันที่ 14-18 พฤษภาคม 2555 สำหรับนิสิตนักศึกษาชั้นปีที่ 1-2 จำนวนประมาณ 220 คน ในโครงการพัฒนาและส่งเสริมผู้มีความสามารถพิเศษทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี(พสวท.) จากสถาบันอุดมศึกษา7 แห่ง คือ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ โดยในปีนี้คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่เป็นเจ้าภาพในการจัดงานดังกล่าว

 

        กิจกรรมวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์กับอารยธรรม เป็นกิจกรรมหลักกิจกรรมหนึ่งภายในค่าย โดยนิสิตนักศึกษาทุกคนจะได้ร่วมกิจกรรมนี้เป็นระยะเวลาหนึ่งวันเต็มในวันที่ 15 หรือ 16 พฤษภาคม 2555 โดยผู้จัดกิจกรรมประกอบด้วยคณาจารย์จากหน่วยวิจัยคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์โบราณคดี ซึ่งประกอบด้วย อาจารย์ ดร.อติชาต เกตตะพันธุ์ (ผู้ประสานงานหน่วยวิจัยฯ อาจารย์ประจำภาควิชาคณิตศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และศิษย์เก่านักเรียนทุนโครงการ พสวท.) อาจารย์ ดร.ศิริวรรณ เกตตะพันธุ์ (อาจารย์ประจำภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และศิษย์เก่านักเรียนทุนโครงการ พสวท.) และอาจารย์สุรชัย จงจิตวาม (ภาควิชาศิลปะไทย คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่) นอกจากนี้ยังมีศิษย์เก่า พสวท.อีกสองท่านจากภาควิชาคณิตศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มาร่วมเป็นวิทยากรด้วย คือ อาจารย์ ดร.ธนะศักดิ์ หมวกทองหลาง และ ผศ.ดร.จูลิน ลิคะสิริ

 

        กิจกรรมที่จัดทำตลอดทั้งวันประกอบด้วย การเสวนา “คณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์กับการศึกษาวิจัยทางโบราณคดีและประวัติศาสตร์ในประเทศไทย” และการบรรยาย “คณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์กับการศึกษาทางโบราณคดี ณ วัดอุโมงค์” จากนั้นเป็นกิจกรรม “สัมผัสงานวิจัยของหน่วยวิจัยคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์โบราณคดี” ซึ่งประกอบด้วย 4 ฐาน คือ ฐาน 1 งานวิจัยวัดอุโมงค์กับข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ ฐาน 2 วิทยาศาสตร์กับการผลิตกาวเม็ดมะขาม ฐาน 3 จัตุรัสมหัศจรรย์ในล้านนา และฐาน 4 นิทรรศการหน่วยวิจัยคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์โบราณคดี และในช่วงบ่ายมีการจัดกิจกรรมนอกสถานที่ ณ วัดอุโมงค์(เชิงดอยสุเทพ) ในชื่อกิจกรรม “คณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์โบราณคดีนอกสถานที่”  โดยมีการแบ่งเป็น 4 ฐานคือ ฐาน 1 จิตรกรรมฝาผนังในอุโมงค์  ฐาน 2 คณิตศาสตร์ในอุโมงค์ ฐาน 3 เจดีย์สูงแค่ไหน ฐาน 4 สมการความโค้งของอุโมงค์

 

---

 

ภาพกิจกรรม

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

ข้อความประทับใจจากผู้ร่วมกิจกรรม
 

“รู้สึกประทับใจในการเดินชมภายในอุโมงค์ และรู้สึกดีใจแทนชาวเมืองเชียงใหม่ที่ได้มีผู้เห็นความคุณค่าของศิลปะอารยธรรมที่มีมาตั้งแต่โบราณ จนนำมาประยุกต์ใช้ในการสอนวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ ซึ่งกิจกรรมนี้นอกจากจะเป็นการสืบทอดศิลปะและอารยธรรมของเมืองเชียงใหม่แล้ว ยังทำให้สิ่งที่อยู่ในตำราได้แสดงออกมาเป็นการปฏิบัติที่น่าประทับใจ”

นายหฤษฎ์ ยวงมณี  นิสิตชั้นปีที่ 1 สาขาวิชาพฤกษศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
 

“ผมเป็นคนหนึ่งที่เรียนสาขาคณิตศาสตร์บริสุทธิ์ ทีแรกผมคิดว่าผมเรียนไปเพียงเพราะผมเรียนวิชาอื่นไม่ได้! ที่สำคัญขี้เกียจหางานด้วย แต่มาค่ายครั้งนี้ผมได้ความรู้ในอีกหลายมุมมองของนักคณิตศาสตร์ ว่าแท้ที่จริงแล้วไม่ได้ยึดติดแต่เพียงตำรา ทำงานอะไรไม่ได้นอกจากนั่งโต๊ะเป็นอาจารย์มหาวิทยาลัย แต่หากเป็นการเผยแพร่ความสวยงามของคณิตศาสตร์ให้คนอื่นได้สัมผัส และได้ประจักษ์ว่ามันมีประโยชน์ไม่มากก็น้อยต่อสายวิชาชีพอื่นๆ ขอบพระคุณที่ทำให้เด็กคนนี้รักคณิตศาสตร์มากขึ้น และเห็นความสำคัญของมันมากขึ้นครับ”

นายชินดนัย อุทัยสอาด  นิสิตชั้นปีที่ 2 สาขาวิชาคณิตศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

 

“1.ความประทับใจ: การได้เห็นความสวยงามของอดีต ครูได้ชี้ให้เห็นถึงความสวยงามนั้นอย่างแจ่มแจ้งจากโบราณวัตถุที่ถูกมองข้าม กลับกลายมาเป็นผลงานที่อลังการ 2.ความรู้ความเข้าใจ: รู้ว่าคณิตศาสตร์มันซ่อนอยู่ในธรรมชาติ ใช้ตาเปล่าจะมองไม่เห็น จำเป็นต้องใช้ความมีจิตวิญญาณของศิลปินด้วย 3.ผมคงจะชอบมองธรรมชาติให้เป็นคณิตศาสตร์มากกว่านี้”

นายชัยโรจน์ ปิยะกุลวรวัฒน์ นักศึกษาชั้นปีที่ 2 สาขาวิชาฟิสิกส์ มหาวิทยาลัยมหิดล

 

“ประทับใจในเรื่องราวเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ รู้สึกน่าค้นหา และตื่นเต้นที่จะได้เรียนรู้ ได้รับความรู้ต่างๆ อีกทั้งเข้าใจว่าในการทำงานต่างๆ ต้องอาศัยหลายสาขาเข้ามาร่วมกัน ผลงานที่ได้จึงจะสมบูรณ์ที่สุด (วิทย์+คณิต+ศิลป์) / ได้มาในสถานที่นี้ ทำกิจกรรมแล้วรู้สึกเวลาผ่านไปเร็ว ทั้งๆ ที่อากาศร้อนก็รู้สึกดี”

นางสาวนันทิชา อินทร์เรืองศรี นักศึกษาชั้นปีที่ 1 สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

 

“ได้รับความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของถ้ำอุโมงค์ และความสวยงามจิตรกรรมภาพผนังที่ดูในตอนนี้อาจจะไม่สวยงามมากนัก และดูแล้วไม่เข้าใจ แต่เมื่อได้ฟังการบรรยายของ อ.อติชาตแล้ว ทำให้เรามองเห็นภาพและจินตนาการถึงภาพวาดในสมัยก่อนที่งดงาม จึงทำให้ผมเกิดความสนใจในการศึกษาเรื่องราวความเป็นมาของที่นี่ครับ และจะนำความรู้ที่ได้ไปใช้ต่อการศึกษาทางด้านเคมีและคณิตศาสตร์ได้ครับ”

นายอภิโชติ เอื้อบุญส่ง นิสิตชั้นปีที่ 1 สาขาวิชาเคมี มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

 

“ประทับใจฐานหาสมการความโค้งของอุโมงค์ เพราะได้ใช้ความรู้ที่มีอยู่มาประมวลผล และอาจารย์เปิดโอกาสให้แสดงความคิดเห็นได้หลากหลายรูปแบบ เรื่องกราฟของสมการ และได้แชร์ความรู้ระหว่างหาสมการ / ความรู้ที่นำไปใช้ คือ การประมาณค่า และรู้จักวิธีในการคำนวณความสูงเจดีย์โดยใช้อุปกรณ์ที่จำกัด”

นายภูษิต นวลพิจิตร นิสิตชั้นปีที่ 1 สาขาวิชาฟิสิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

 

“ในเรื่องการจัดกิจกรรมน่าประทับใจมากครับ เพราะว่ากิจกรรมที่จัดไม่ยากจนเกินไป รวมไปถึงยังส่งเสริมให้เกิดความร่วมมือกันในกลุ่มเป็นอย่างดีด้วย (ถ้าเวลาในแต่ละฐานมากกว่านี้จะดีมาก) ในเรื่องของการบรรยาย อาจารย์บรรยายได้สนุก ไม่เกิดความน่าเบื่อ รวมถึงหาสื่อต่างๆ มาเปิดเพื่อทำให้เข้าใจสิ่งนั้นๆ ได้มากขึ้น”

นายศิวกร สกุลแก้วเกษม นักศึกษาชั้นปีที่ 1 สาขาวิชาเคมี มหาวิทยาลัยศิลปากร

 

“ได้เรียนรู้เกี่ยวกับศิลปะและสถาปัตยกรรมโบราณ และได้เห็นการนำความรู้ทางคณิตศาสตร์มาใช้ในการแก้ปัญหาต่างๆ ในชีวิตจริง ทั้งการหาสมการความโค้ง การหาความสูงของเจดีย์ ฯลฯ ทำให้เห็นว่าคณิตศาสตร์เกี่ยวข้องและอยู่ในชีวิตประจำวันมากกว่าการเรียนในห้องเรียน”

นายฐิติวัชร์ ตันยาลักษณ์ นักศึกษาชั้นปีที่ 2 สาขาวิชาเคมี มหาวิทยาลัยศิลปากร

 

“ประทับใจแนวคิดที่ว่า โจทย์ที่ดีนำไปสู่คำถามที่ดี และคำถามที่ดีนำไปสู่คำตอบที่ดี แต่การจะได้มาซึ่งโจทย์ที่ดี มิได้เพียงแต่รอโอกาสหรือจังหวะบังเอิญใดๆ แต่เกิดจากการเสาะแสวงหาความรู้จากการอ่านและศึกษา เมื่อมีพื้นฐานความรู้บวกกับได้ประสบพบเจอและได้ไปสัมผัส นำมาซึ่งโจทย์และคำถาม / การอบรมครั้งนี้ได้จุดประกายแนวคิดหลายๆ อย่าง ที่ครั้งหนึ่งเคยรู้ แต่เพิ่งจะมาเข้าใจ และคาดหวังว่านี้จะเป็นบันไดอีกก้าวหนึ่งที่จะนำไปสู่ความสำเร็จกับการเป็นนักวิทยาศาสตร์ในอนาคต”

นางสาวธารารักษ์ ปินคำ นักศึกษาชั้นปีที่ 1 สาขาวิชาชีววิทยา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

 

“การอบรมครั้งนี้ผมได้รับความรู้ต่างๆ มากกมาย โดยเฉพาะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ การทำงานวิจัยของมืออาชีพ และที่ผมประทับใจที่สุด การอบรมครั้งนี้ทำให้ผมได้เห็นภาพคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์กับชีวิตจริงมากขึ้น จากเมื่อก่อนผมยังไม่ทราบเลยว่าจะเรียนลึกไปทำไป”

นายก่อกุศล มาแสน นักศึกษาชั้นปีที่ 1 สาขาวิชาฟิสิกส์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

 

“ได้รู้จักแหล่งโบราณสถานที่สำคัญของประเทศไทย โดยผู้บรรยายได้เชื่อมโยงความรู้ในเรื่องประวัติศาสตร์กับการเรียนวิทยาศาสตร์เข้าด้วยกัน ทำให้บรรยากาศในการฟังบรรยายและเข้าร่วมกิจกรรมในทุกๆ ฐานมีความสนุกและได้ความรู้ โดยเกิดจากการได้คิด และทดลองทำเองของผู้เข้าอบรม ทำให้ได้รู้ว่าการเรียนประวัติศาสตร์ไม่ใช่เรื่องยากและน่าเบื่อ และสามารถเห็นถึงการนำเอาคณิตศาสตร์มาใช้ในชีวิตประจำวัน คือ เห็นได้ สัมผัสได้ ไม่ใช่เพียงแต่เรียนในตำราดังที่ผ่านๆ มา”

นางสาวบรรพตรี คมขำ นักศึกษาชั้นปีที่ 2 สาขาวิชาคณิตศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

 

“การเรียนในมหาวิทยาลัยทุกวันนี้เหมือนถูกวางให้เราเรียนเป็นเรื่องๆ ยิ่งเรียนสูงขึ้นยิ่งเฉพาะทางขึ้น จนอาจมีคนคิดว่า เรียนแค่เรื่องเดียวสาขาเดียวก็ได้ ไม่จำเป็นต้องเข้าใจเรื่องอื่น แต่ที่นี่เป็นตัวอย่างที่ดี ที่แสดงให้เห็นว่า ถ้าเรามีความเข้าใจเรื่องอื่นด้วย เราจะสามารถเห็นความสัมพันธ์กับสิ่งต่างๆ รอบตัว  มันทำให้รู้สึกว่า "น่าทึ่ง" มากกว่าที่เราจะรู้อยู่แค่ไม่กี่เรื่องแต่เชื่อมโยงไม่ได้ ทุกอย่างดูเหมือนจะเกี่ยวกันไปหมด”

นางสาวพัช ธงไธสงค์ นักศึกษาชั้นปีที่ 1 สาขาวิชาคณิตศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

 

“การอบรมครั้งนี้ทำให้รู้สึกว่าคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์มีตัวตน จับต้องได้ สนุก ประทับใจ และได้ความรู้ ตื่นเต้น และมีความกระตือรือร้นที่จะหาคำตอบมากขึ้น จากเดิมมากๆ ทั้งๆ ที่เดิมไม่ค่อยชอบพวกตัวเลขและสมการคณิตศาสตร์ที่ยุ่งยาก ขอขอบคุณอาจารย์อติชาตที่มีความตั้งใจทุ่มเทในการถ่ายทอดความรู้ให้กับพวกเรา พสวท.ทุกคน รวมทั้งอาจารย์และพี่ๆ ทุกคนด้วยค่ะ”

นางสาวสุรชาฎา ช่วยชบ นักศึกษาชั้นปีที่ 2 สาขาวิชาเคมี มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

 

“หลังจากได้รับการอบรมในครั้งนี้ ทำให้ผมมีความสนใจทางด้านคณิตศาสตร์เพิ่มขึ้น สามารถที่จะตอบคำถามที่ทุกๆ คนถามมาว่า "เรียนคณิตศาสตร์ แล้วไปทำอะไร" ถึงตอนนี้ผมสามารถตอบกับทุกคนได้แล้วว่า คณิตศาสตร์มีในชีวิตประจำวันของเรา ทั้งด้านความเป็นอยู่ ด้านศาสนา และวัฒนธรรม ดังตัวอย่างเช่น คณิตศาสตร์กับวัดอุโมงค์ ทำให้เห็นความสวยงามของภาพวาดภายในอุโมงค์ เห็นถึงความสำคัญของคณิตศาสตร์ที่จะสามารถนำมาช่วยแก้ปัญหาในความรู้ด้านอื่นๆ ที่คนทั่วไปคิดไม่ถึง และขอบคุณอาจารย์อติชาตมากครับ อ.สอนสนุกมาก ฟังเพลิดเพลินมากๆ ครับ”

นายบัญญวัฒน์ จักรวาลพิทักษ์ นักศึกษาชั้นปีที่ 1 สาขาวิชาคณิตศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

 

“เมื่อย่างก้าวแรกเข้าสู่วัดอุโมงค์ จ.เชียงใหม่ บรรยากาศร่มรื่น ก้อนอิฐเก่าๆ สีน้ำตาล ประดับมอสเขียว และต้นไม้สูงใหญ่ ทำให้เกิดความรู้สึกสงบร่มเย็น เช่นเดียวกับวัดป่าอื่นๆ แต่การมาวัดอุโมงค์ครั้งนี้ ได้เปิดดวงตาที่เคยปิดอยู่ คณะวิทยากรได้เปลี่ยนทัศนคติที่ว่าวิทยาศาสตร์ ศิลปะ และประวัติศาสตร์เป็นศาสตร์ที่ช่างห่างไกลกันเหลือเกิน ในความเป็นจริงศาสตร์เหล่านี้ใกล้ชิดกันอย่างไม่น่าเชื่อ การร่วมกิจกรรมครั้งนี้คงทำให้นักศึกษาหลายคนมองภาพของวิทยาศาสตร์กว้างไกลขึ้น และมีแรงบันดาลใจในการคิดอะไรใหม่ๆ นอกกรอบ ซึ่งคงจะเป็นประโยชน์มากกว่าการเรียนตามตำราในห้องเรียนเพียงอย่างเดียว”

อาจารย์ยิ่งยศ ลาภวงศ์  พิพิธภัณฑ์สถานธรรมชาติวิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์