สิ่งที่น่าสนใจในโครงการ | ตัวอย่างภาพกิจกรรม | การเผยแพร่ผลงานผ่านสื่อมวลชน
เอกสารแนะนำการจัดกิจกรรมสำหรับครู | การบริการวิชาการ
ดร.ศิริวรรณ เกตตะพันธุ์ หัวหน้าโครงการประวัติศาสตร์บูรณาการในมิติวิทยาศาสตร์ และอาจารย์ประจำภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้จัดทำกิจกรรมสำหรับครูซึ่งเป็นกิจกรรมที่นำเอาวิชาวิทยาศาสตร์มาบูรณาการเข้ากับการเรียนการสอนรายวิชาประวัติศาสตร์ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 เพื่อช่วยให้รายวิชาประวัติศาสตร์มีความน่าสนใจและสนุกสนานมากยิ่งขึ้น หลังจากนำกิจกรรมมาทดลองใช้กับนักเรียนแล้ว ผลปรากฏว่า นักเรียนมีความเข้าใจในเนื้อหา และได้รับความเพลิดเพลินในการจัดกิจกรรมเป็นอย่างมาก กิจกรรมดังกล่าวได้นำไปเผยแพร่ผ่านเว็บไซต์และจัดทำคู่มือครูเพื่อให้ครูสามารถนำไปใช้สอนในโรงเรียนได้ด้วยตนเอง
โครงการนี้อยู่ภายใต้โครงการวิจัยและพัฒนาเครือข่ายในพื้นที่เพื่อหนุนเสริมการเรียนรู้รายวิชาประวัติศาสตร์ในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 สถานศึกษาในจังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งมีรศ.สมโชติ อ๋องสกุลเป็นหัวหน้าโครงการ และสนับสนุนทุนวิจัยโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.)
ดร.ศิริวรรณ เกตตะพันธุ์ กล่าวว่า โครงการนี้ได้สร้างกิจกรรมการเรียนรู้ในรายวิชาประวัติศาสตร์โดยใช้องค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ โดยจะเน้นเนื้อหาวิชาประวัติศาสตร์และวิทยาศาสตร์ระดับประถมศึกษาที่สามารถนำมาเชื่อมโยงกันได้ ซึ่งเป็นการเรียนรู้แบบบูรณาการที่ให้นักเรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมด้วย จึงทำให้นักเรียนสนุกและตื่นเต้นที่จะเรียนรู้
กิจกรรมที่ได้จัดทำมีดังต่อไปนี้ 1)ความลับของสีในจิตรกรรม 2)เครื่องเขินพูดได้ 3)สมบัติของหนานคำ 4)โลหะอะไรเอ่ย 5)ประวัติศาสตร์ประทับใจ และ 6)มหัศจรรย์ปูนกับการปั้น
เนื่องจากกิจกรรมทั้งหมดมีจำนวนมากและหลากลาย จึงทำให้ครูสามารถเลือกใช้กิจกรรมที่เหมาะกับการสอนของตนเอง บางกิจกรรมครูสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้โดยตรง บางกิจกรรมครูอาจปรับเนื้อหาเพียงเล็กน้อยเท่านั้น ในการออกแบบได้เน้นใช้วัสดุอุปกรณ์ที่หาได้ง่ายและไม่ซับซ้อน เพื่อครูจะได้ไม่ต้องกังวลในเรื่องการเตรียมอุปกรณ์ในการสอน ส่วนวีดีทัศน์ครูก็สามารถดาวโหลดจากเว็บไซต์ไปใช้งานได้
ในการจัดกิจกรรมให้นักเรียนที่ผ่านมา พบว่า นักเรียนได้เรียนรู้อย่างสนุกสนาน ฝึกการสังเกต และใช้ความคิดสร้างสรรค์ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของการเป็นนักวิทยาศาสตร์ที่ดี นับว่า กิจกรรมดังกล่าว นอกจากจะให้ความรู้ทางวิทยาศาสตร์และประวัติศาสตร์แล้ว ยังช่วยให้นักเรียนได้เกิดความเข้าใจและรักในถิ่นเกิดของตนเองมากยิ่งขึ้น
แม้ว่าในปีการศึกษา 2553 ดร.ศิริวรรณ เกตตะพันธุ์ จะได้นำกิจกรรมไปใช้จริงในลักษณะรูปแบบงานวิจัยกับ 13 โรงเรียนต้นแบบในจังหวัดเชียงใหม่ รวมทั้งมีการจัดค่ายวิชาการและการอบรมเชิงปฏิบัติการให้แก่นักเรียน ครู ผู้บริหารโรงเรียน และศึกษานิเทศก์ จำนวนกว่า 420 คน จาก 125 เขตพื้นที่การศึกษาทั่วทุกภาคของประเทศไปเรียบร้อยแล้ว ในช่วงต้นปีการศึกษา 2554 นี้ยังมีแผนในการขยายผลเพื่ออบรมเชิงปฏิบัติการให้กับครูเพิ่มเติมทั่วประเทศ โดยจะทำให้มีโรงเรียนที่จำกิจกรรมไปใช้จริงมากกว่า 300 โรงเรียน
![]() |
|
![]() |
|
![]() |
|
![]() |
|
![]() |
|
![]() |
|
![]() |
|
![]() |
|
![]() |
|
![]() |
|
![]() |
|
เอกสารแนะนำการจัดกิจกรรมสำหรับครู
กิจกรรมประวัติศาสตร์บูรณาการในมิติวิทยาศาสตร์เป็นกิจกรรมที่คิดค้นโดยอาจารย์
ดร.ศิริวรรณ เกตตะพันธุ์
ซึ่งมีความยินดีที่จะช่วยให้ครูสามารถนำไปใช้ในการเรียนการสอนในโรงเรียนที่ตนสอนอยู่ ทั้งนี้ท่านสามารถนำกิจกรรมไปใช้ในหลายรูปแบบ เช่น กิจกรรมการสอนในห้องเรียน
และการจัดทำค่าย เป็นต้น
กิจกรรมประวัติศาสตร์ในมิติวิทยาศาสตร์
ชื่อกิจกรรม | รายละเอียด |
ความลับของสีในจิตรกรรม |
เรียนรู้เรื่องสีบนจิตรกรรมฝาผนัง โดยให้นักเรียนดูวีดีโอความยาว 5 นาทีเกี่ยวกับจิตรกรรมฝาผนังวัดอุโมงค์ หลังจากนั้นแจกกระดาษแก้ว 3 สี คือ สีเหลือง สีแดง และสีน้ำเงินให้นักเรียนทุกคน และให้นักเรียนนำกระดาษแก้วมาซ้อนทับ กัน ส่องผ่านแสงจากไฟฉาย แล้วจดบันทึกว่า สีที่เกิดขึ้นจากการซ้อนทับกันเป็นสีอะไรบ้าง มีความแตกต่างในการผสมสีอย่างไร นักเรียนก็จะได้เรียนรู้ว่า การมองเห็นสีได้จะต้องมีแสงก่อน จึงจะเห็นความแตกต่างของการผสมสี ซึ่งสัมพันธ์กับสีบนจิตรกรรมฝาผนังที่มีความหลากหลายและแตกต่างกัน ไฟล์ที่เกี่ยวข้อง: วีดีทัศน์จิตรกรรมวัดอุโมงค์อันล้ำค่าแห่งล้านนา (ไฟล์ MPG 53 MB), ตัวชี้วัด (ไฟล์ PDF) |
เครื่องเขินพูดได้ |
เริ่มต้นจากอธิบายว่าเครื่องเขินคืออะไร มีลักษณะอย่างไร มีที่มาอย่างไร
ให้นักเรียนนึกถึงเครื่องเขินในชีวิตประจำวัน
แล้วแจกกระดาษสีดำแทนเครื่องเขินที่ทายางรักแล้ว รอลงลายอย่างเดียว
แล้วนำสีให้เด็กใช้ทดลองลงลาย ประกอบด้วย
สีทองใช้แทนการปิดทอง สีแดงใช้แทนชาด และสีดำใช้แทนยางรัก
และได้แนะนำนักเรียนว่า นอกจากจะลงสีด้วยพู่กันโดยตรงแล้ว
นักเรียนสามารถนำสีมาผสมกันก่อนแล้วจึงลงสีจะได้สีที่แตกต่างกัน
ซึ่งนักเรียนชื่นชอบกิจกรรมนี้มาก
บางคนออกแบบได้วิจิตรพิสดารจนแทบไม่อยากเชื่อว่า
นี่เป็นผลงานของนักเรียนระดับประถมศึกษา
หลังจากออกแบบเรียบร้อยแล้วจะนำเอาฟิล์มยืดห่อหุ้มอาหารมาคลุมทับผลงานอีกชั้นหนึ่ง
เพื่อใช้เป็นตัวแทนการเคลือบเงาบนเครื่องเขิน
จากนั้นก็จะให้เด็กนำผลงานของตัวเองออกมาแสดงหน้าชั้น พร้อมทั้งอธิบายว่า
แนวคิดการออกแบบลวดลายบนเครื่องเขินของตนเป็นอย่างไร
ช่วยเพิ่มมูลค่าของเครื่องเขินได้อย่างไร ไฟล์ที่เกี่ยวข้อง: ตัวชี้วัด (ไฟล์ PDF) |
สมบัติของหนานคำ |
อธิบายเรื่องทิศทาง
ให้นักเรียนรู้จักการเขียนและการอ่านแผนที่ เริ่มต้นด้วยการอธิบายคร่าวๆ ว่า
แผนที่ในยุคเริ่มแรกเป็นการเขียนด้วยลายเส้น
หลังจากนั้นจะมีรูปและสัญลักษณ์ประกอบ
สำหรับในปัจจุบันนิยมใช้แผนที่จากภาพถ่ายดาวเทียม
และมีใบกิจกรรมให้เด็กให้ไปหาขุมทรัพย์ โดยเขียนเป็นคำบรรยายว่า
ขุมทรัพย์สมบัติของหนานคำฝังอยู่ที่ไหน
นักเรียนก็จะลองวาดแผนที่เพื่อหาตำแหน่งของสมบัติ ซึ่งจากการทำกิจกรรมนักรียนจะเรียนรู้ว่า
การอธิบายทิศทางด้วยการบรรยายก็จะไม่เห็นภาพชัดเจนแม่นยำเหมือนกับการใช้แผนที่
ทำให้นักเรียนเข้าใจถึงประโยชน์ของแผนที่ว่าช่วยระบุทิศทาง บอกตำแหน่งสถานที่
สามารถใช้ในการเรียนรู้ประวัติศาสตร์และภูมิศาสตร์ได้ ไฟล์ที่เกี่ยวข้อง: ตัวชี้วัด (ไฟล์ PDF) |
โลหะอะไรเอ่ย |
กิจกรรมนี้จะยกตัวอย่างโลหะที่พบ เช่น
นำรูปเหรียญเงินสมัยโบราณมาให้ชมว่ามีแบบใดบ้าง
และนำตัวอย่างเหรียญบาทและเหรียญห้าสิบสตางค์มาให้นักเรียนสังเกต
จากนั้นให้นักเรียนทำงานตามใบกิจกรรม โดยใช้กระดาษสีเงินแทนแผ่นเงิน
แล้วให้ออกแบบประดิษฐ์พับกระดาษเป็นดอกไม้หรือเงินตามความคิดสร้างสรรค์ของนักเรียนเอง
ช่วงท้ายของกิจกรรมจะเน้นให้เห็นว่า โลหะคืออะไร
ความสำคัญและประโยชน์ของโลหะมีอะไรบ้าง
การส่งเครื่องราชบรรณาการในอดีตมีความสัมพันธ์กับโลหะอย่างไร ไฟล์ที่เกี่ยวข้อง: ตัวชี้วัด (ไฟล์ PDF) |
ประวัติศาสตร์ประทับใจ |
ให้นักเรียนอ่านเนื้อหาเกี่ยวกับตำนานประวัติของวัดเจดีย์เหลี่ยม
และเครื่องเขิน จากนั้นให้เขียนผังมโนทัศน์หรือ
Mind Map
จากเนื้อหาประวัติศาสตร์ที่นักเรียนเลือกอ่าน
โดยนักเรียนจะต้องเข้าใจคำศัพท์เฉพาะทางประวัติศาสตร์ และลำดับความคิด
เพื่อสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องสรุปความคิดเห็น
หลักฐานและข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ได้
กิจกรรมนี้ครูยังสามารถเปลี่ยนเนื้อหาประวัติศาสตร์เป็นเรื่องที่ตนต้องการสอนได้อีกด้วย ไฟล์ที่เกี่ยวข้อง: ตัวชี้วัด (ไฟล์ PDF) |
มหัศจรรย์ปูนกับการปั้น |
จะเริ่มด้วยการให้นักเรียนชมวีดีทัศน์เรื่อง เทคนิคปูนปั้น วัดเกาะกลาง อ.ป่าซาง
จ.ลำพูน
แล้วให้นักเรียนลองปั้นดินน้ำมันสีขาวซึ่งใช้แทนปูนปั้นโดยปั้นเป็นรูปใบไม้
แล้วสร้างลวดลายบนใบไม้ด้วยวิธีต่างๆ ทำให้นักเรียนได้เรียนรู้ว่า
การปั้นมีลักษณะเฉพาะอย่างไร
จากนั้นก็สรุปให้นักเรียนเห็นความแตกต่างของปูนโบราณและปูนปัจจุบัน ไฟล์ที่เกี่ยวข้อง: วีดีทัศน์เทคนิคปูนปั้น วัดเกาะกลาง อ.ป่าซาง จ.ลำพูน (ไฟล์ MPG 98MB), ตัวชี้วัด (ไฟล์ PDF) |
เอกสารแนะนำ
![]() |
|
หมายเหตุ
เอกสารแนะนำกิจกรรม จะเป็นไฟล์ PDF ที่แนะนำข้อมูลเกี่ยวกับกิจกรรมอย่างละเอียดจนครูสามารถนำไปใช้จัดกิจกรรมได้ด้วยตนเอง ทั้งนี้ยังได้ตีพิมพ์เป็นคู่มือครูการบูรณาการประวัติศาสตร์และวิทยาศาสตร์อีกด้วย
หากท่านมีข้อสงสัย ต้องการรับไฟล์คอมพิวเตอร์ที่เกี่ยวข้องในแต่ละกิจกรรม หรือต้องการนำหนังสือคู่มือครูไปตีพิมพ์ซ้ำ โปรดติดต่อ อาจารย์ ดร.ศิริวรรณ เกตตะพันธุ์ ได้ตามที่อยู่ด้านล่าง
***** สำหรับกิจกรมใหม่จะนำมาเสนอเพิ่มเติมในเว็บไซต์นี้ต่อไป *****
การบริการวิชาการ
หากท่านต้องการติดต่อเพื่อใช้บริการทางวิชาการ เช่น การอบรมครู
การจัดค่ายสำหรับนักเรียน และการทำวิจัย โปรดติดติดต่อมาที่
อาจารย์ ดร.ศิริวรรณ เกตตะพันธุ์
ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ 50200
โทรศัพท์:
053-943-336 ต่อ 102
แฟกซ์:
053-892-277
อีเมล์:
swaew0[at]yahoo.com
ข้อมูลเพิ่มเติมโครงการที่เกี่ยวข้องสามารถชมได้จาก